Вітэнбэрг
Горад Вітэнбэрг непарыўна звязаны з імем Марціна Лютэра, невыпадкова яго афіцыйная назва – Lutherstadt Wittenberg. Менавіта тут вялікі рэфарматар прыбіў да брамы Замкавай царквы (Schlosskirche) паперу з 95 тэзісамі, якія сталі ідэалагічнай асновай лютэранства. Гэта здарылася 31 кастрычніка 1517 года і цяпер кожны год у гэты дзень тут урачыста адзначаецца Дзень Лютэра. Замкавая царква – галоўная славутасць горада і святыня для ўсяго лютэранскага свету. Сам Лютэр пахаваны ўнутры храма, труну з яго рэшткамі даступны для агляду.
Тут жа пахаваны і прах іншага вядомага дзеяча Рэфармацыі Піліпа Мэлянхтона. На вежы Шлосскирхе высечаныя словы з рэлігійнага гімна, аўтарам якога з’яўляецца сам Лютэр «Наш Гасподзь – моцныя сцены».
Легендарныя імены
Вітэнбэрг звязаны не толькі з дзейнасцю Лютэра. У мясцовым універсітэце, згодна з легендай, вучыўся знакаміты алхімік і чарнакніжнік доктар Фаўст, у гэтым жа навучальнай установе навучаўся прататып іншага культавага літаратурнага персанажа – Гамлет, прынц Дацкі. Нарэшце, у Вітэнбэргу жыў і тварыў бачны дзеяч нямецкага Адраджэння – мастак Лукас Кранах-старэйшы, чый дом захаваўся на Рынкавай плошчы горада.
Дом Лукаса Кранаха
Вялікі дом на Рынкавай плошчы вядомы тым, што тут у пачатку XVI стагоддзя жыў Лукас Кранах-старэйшы. Майстар прасякнуўся рэфарматарскім ідэямі Лютэра, і таму яго працы яскрава ілюстравалі перакананні Марціна. Гэты дом Кранах дзяліў з выдаўцом Крысціянам Дерингом, які ўзяў на сябе рызыку апублікаваць Біблію, перакладзеную Лютэрам на нямецкую мову. Зразумела, Біблія была ілюстравана Кранахом. Спачатку на ніжнім паверсе будынка працаваў магазін, які гандляваў кнігамі першадрукара Деринга, але потым у «бізнэс» апынуўся уцягнутым і Кранах. Тут ен прадаваў свае гравюры і хатнія алтары, а неўзабаве кампаньены атрымалі права гандляваць і лекамі. У выніку тут быў гэткі сярэднявечны універмаг, які разам з карцінамі і кнігамі прадаваў медычныя прэпараты, цукар, паперу і спецыі. Цяпер на першым паверсе будынка есць сувенірны і антыкварны крамы.
Сад Лютэра
Сад, названы ў гонар Марціна Лютэра. Адпраўной кропкай для прыняцця рашэння аб адкрыцці гэтага саду стала вядомая фраза Лютэра «нават калі я даведаюся, што свет заўтра разваліцца на кавалачкі, я ўсе роўна буду вырошчваць сваю яблыню».
Апякуецца садзе мясцовая лютэранская абшчына, у якой есць наступны задума: да канца 2017 года давесці колькасць дрэў у садзе да 500. Бо ў 2017-м споўніцца роўна 500 гадоў лютеранскому вучэння, і на радзіме пратэстантызму, у Вітэнбэргу, гэта падзея будуць адзначаць асабліва шырока.
Дрэвы ў садзе розныя, саджанцы дасылаюць у Вітэнбэрг з усіх кантынентаў Зямлі прадстаўнікі лютэранскіх абшчын.
Царква святой Марыі
Гарадская царква святой Марыі – найстарэйшая з захаваных будынкаў у горадзе. Але справа не толькі ў яе ўзросце. Менавіта з алтара гэтай царкве прапаведаваў Марцін Лютэр. Алтар, дарэчы, таксама няпросты. Яго распісваў Лукас Кранах-старэйшы, адзін з найвялікшых нямецкіх мастакоў Сярэднявечча. На сценах царквы захавалася арыгінальная роспіс працы Кранаха.
